Η μάχη για τη μείωση του πλαστικού στην Ευρώπη

Νίκος Αυλώνας,

Πρόεδρος Κέντρου Αειφορίας (Center for Sustainability and Excellence)

Επισκέπτης Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (iMBA)

Το πλαστικό είναι ίσως το σημαντικότερο και αναπόσπαστο πλέον υλικό της οικονομίας και της καθημερινής ζωής. Ωστόσο, οι συνέπειες της χρήσης του στο περιβάλλον και την υγεία είναι αρκετά σοβαρές. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πάνω από 50 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο το 50% των οποίων συλλέγεται, ενώ λιγότερο από το ένα τρίτο προχωράει σε ανακύκλωση. Η ετήσια ρύπανση των ωκεανών, ποταμών και λιμνών είναι πιθανό να φτάσει τα 53 εκατομμύρια τόνους πλαστικών έως το 2030.

Η Ευρώπη συνεχίζει την προσπάθεια εξεύρεσης βιώσιμων λύσεων για τη χρήση του πλαστικού, και στα πλαίσια αυτά δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η  οποίαυ πογραμμίζει την ανάγκη κινητοποίησης της βιομηχανίας για την επίτευξη μιας οικονομίας κλιματικά ουδέτερης, εστιάζοντας μεταξύ άλλων και σε πόρους όπως τα πλαστικά.

Το Μάρτιο του 2020, εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση το Σχέδιο για την Κυκλική Οικονομία ( Circular Economy Action Plan,)με στόχο τη μείωση και την επαναχρησιμοποίηση των υλικών πριν από την ανακύκλωσή τους, με μία πιο βιώσιμη πολιτική για τα προϊόντα. Η δράση για τα πλαστικά προσδιορίστηκε ως προτεραιότητα για να βοηθήσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τους καταναλωτές να χρησιμοποιούν πόρους με πιο βιώσιμο τρόπο. Στα πλαίσια του προαναφερόμενου σχεδίου  δημιουργήθηκε και η Circular Plastics Alliance (CPA), μια πρωτοβουλία που στοχεύει στην ενίσχυση της αγοράς της ΕΕ για ανακυκλωμένα πλαστικά σε 10 εκατομμύρια τόνους έως το 2025. Στη συμμαχία συμμετέχουν πάνω από 178 οργανισμοί που εκπροσωπούν τη βιομηχανία, τα πανεπιστήμια και τις δημόσιες αρχές.

Η Ελλάδα κατάφερε τη φετινή χρονιά να αναρριχηθεί στο 41,5% σε ποσοστό ανακύκλωσης πλαστικού, πλησιάζοντας στο 41,9% του κοινοτικού μέσου όρου. Στα πλαίσια αυτά, το Υπουργείο έχει εξαγγείλει Νομοσχέδιο για κατάργηση όλων των πλαστικών από τον Ιούλιο του 2021 και έχει ξεκινήσει πρωτοβουλίες ενημέρωσης καθώς και παροχή κινήτρων στους καταναλωτές για ανακύκλωση πλαστικών μπουκαλιών.

Παράλληλα, πολλές επιχειρήσεις, οργανισμοί και ιδρύματα έχουν ήδη στοχοθετήσει τη μείωση των πλαστικών που χρησιμοποιούν ή διαθέτουν, ενώ υπάρχουν εκτενείς καμπάνιες ενημέρωσης του κοινού και ευαισθητοποίησης για το θέμα. Πολλές είναι και οι πρωτοβουλίες που περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, επανασχεδιασμό προϊόντων ώστε να είναι ανακυκλώσιμα και επένδυση στην έρευνα για την ανάπτυξη νέων υλικών. Σημαντικό είναι να κατανοήσουμε ότι το πιο σημαντικό είναι η αλλαγή κουλτούρας προς την κατεύθυνση αυτή.