My name is Bond. Green Bond.

Τι είναι τα  «πράσινα ομόλογα» και πώς μπορούν να συμβάλλουν στη Βιώσιμη Ανάπτυξη

Πολύ συχνά ακούμε και διαβάζουμε πλέον για ένα νέο τύπο ομολόγων τα οποία προσελκύουν το ενδιαφέρον των διαχειριστών κεφαλαίων, καθώς φαίνεται πως αποτελούν ένα νέο επενδυτικό εργαλείο και μπορούν με όσα αποφέρουν, να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Τα λεγόμενα «πράσινα ομόλογα» βρέθηκαν στο προσκήνιο μετά τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και, παρόλο που μπορεί να υπάρχουν ακόμα ερωτήματα για το τι ακριβώς προϋποθέτει ένα «πράσινο» ομόλογο, ανεβαίνουν σταθερά στις προτιμήσεις οργανισμών αλλά και εταιρειών. Τα ομόλογα αυτά μπορούν να χρηματοδοτήσουν έργα στο πεδίο της ηλιακής και της αιολικής ενέργειας, των μέσων μαζικής μεταφοράς, καθώς και σχέδια για την εξοικονόμηση ενέργειας, για ανανεώσιμη ενέργεια,  ενεργειακή αποδοτικότητα (με αποδοτικότητα κτηρίων), βιώσιμη διαχείριση αποβλήτων. Αρχικά, τα περισσότερα πράσινα ομόλογα είχαν εκδοθεί από υπερεθνικούς οργανισμούς, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και η European Investment Bank. Πλέον όμως έχουν προστεθεί και εταιρικοί εκδότες, καθώς και πανεπιστήμια και κυβερνήσεις. Ανάμεσα στους πρώτους  που εξέδωσαν ορισμένα «πράσινα ομόλογα» ήταν η Apple και η Starbucks.

Στην Τυνησία, για παράδειγμα, τα πράσινα ομόλογα που εξέδωσε η Παγκόσμια Τράπεζα, έχουν αυξήσει την αποδοτικότητα στην άρδευση και την αξιόπιστη παροχή νερού σε αγροτικές περιοχές με περιορισμένους υδάτινους πόρους. Στην Κίνα, βοήθησαν να περιοριστεί η ευαισθησία των κοινωνιών στις φυσικές καταστροφές, με έργα ελέγχου πλημμυρών και συστήματα προειδοποίησης. Στην Κολομβία και το Μεξικό, στήριξαν την ενεργειακή αποδοτικότητα των συστημάτων μαζικής μεταφοράς και σε άλλα μέρη του πλανήτη εναλλακτικά ενεργειακά έργα.

Ας δούμε όμως τι γίνεται στην Ευρώπη. Το 2016, η Πολωνία έγινε η πρώτη χώρα που εξέδωσε πράσινο ομόλογο, με στόχο τη χρηματοδότηση «πράσινων» επιχειρηματικών έργων, ενώ το 2017 η Γαλλία εξέδωσε το μεγαλύτερο πράσινο ομόλογα στα χρονικά, ύψους 7 δισ. ευρώ, το οποίο προσέλκυσε το ενδιαφέρον των επενδυτών με συνολικές προσφορές 23,5 δισ. ευρώ. Αξίζει να αναφερθεί ότι το 2017 εκδόθηκαν από οργανισμούς και εταιρείες πράσινα ομόλογα συνολικής αξίας σχεδόν 150 δισ. δολαρίων, δηλαδή διπλάσια απ’ ό,τι το 2016, σύμφωνα με τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Climate Βonds Initiative στο Λονδίνο.

Σύμφωνα με την Έκθεση της ίδιας οργάνωσης για το 2017 μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2018, τα Ευρωπαϊκά ομόλογα ήταν το 37% του συνόλου παγκοσμίως, κάτι που ασφαλώς είναι εντυπωσιακό. Παράλληλα, αυξήθηκε το εύρος στους επιχειρηματικούς τομείς που εκδίδουν τέτοια ομόλογα: οι 48 ανήκουν στον τομέα της ενέργειας, οι 35 στο χρηματοοικονομικό τομέα, οι 23 στον κτηματομεσιτικό, οι 17 στις τοπικές κυβερνήσεις και οι 3 είναι κράτη.

Το ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα πράσινα ομόλογα φαίνεται και από το γεγονός αφενός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη προβεί σε κάποιες προσαρμογές των λογιστικών κανόνων προς όφελος των βιώσιμων επενδύσεων και αφετέρου ότι έως τον Ιούνιο του 2019 αναμένεται να υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή η Έκθεση ομάδας ειδικών εμπειρογνωμόνων για την ανάπτυξη ενός προτύπου πράσινου ομολόγου, όπως έχει δηλώσει ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόβσκις.

Είναι ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη των συγκεκριμένων ομολόγων, που αδιαμφισβήτητα μπορούν να συμβάλλουν στην άμβλυνση των συνεπειών της αλλαγής του κλίματος. Έχουν κατηγορηθεί συχνά ότι αποτελούν πηγή κερδοσκοπίας ή ότι ενδέχεται να συνδεθούν με μια ψεύτικη οικολογική ταυτότητα ή «πράσινο ξέπλυμα» (greenwashing) . Για να αποφευχθεί αυτό, πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι εκδότες πράσινων ομολόγων, συμπεριλαμβανομένων των ιδιωτικών εταιρειών, τηρούν σαφείς και διαφανείς κανόνες. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω ανεξάρτητης εξέτασης-διασφάλισης  των επιπτώσεων των επενδύσεων ή των έργων που χρηματοδοτούνται με πράσινα ομόλογα. Ταυτόχρονα οι οργανισμοί που τα εκδίδουν θα πρέπει να έχουν εκπονήσει εσωτερικά στρατηγικές για την βιώσιμη ανάπτυξη και να είναι σε θέση να δημοσιοποιούν τις επιπτώσεις των επενδύσεων που χρηματοδοτούνται με τα πράσινα ομόλογα.

Τα πράσινα ομόλογα, ως νέο προϊόν στη διεθνή αγορά, μπορούν να συμβάλλουν σε σημαντικές επενδύσεις που έχουν σχέση με την χρηματοδότηση πράσινων έργων, αλλά οι οργανισμοί και τα κράτη που τα εκδίδουν θα πρέπει να εξασφαλίσουν τη διαφάνεια στην επικοινωνία των θετικών επιπτώσεων των επενδύσεών τους, καθώς και τη διασφάλιση ότι μπορούν να λειτουργήσουν ως ένα αποτελεσματικό εργαλείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.

*Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στο “Βήμα”.