Βιώσιμη Ανάπτυξη & ESG: Τι Δείχνει η Έρευνα για τις Ελληνικές Επιχειρήσεις

Απαραίτητη συνθήκη για τη λειτουργία των επιχειρήσεων

Η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στις ελληνικές επιχειρήσεις αποτελεί πλέον απαραίτητη συνθήκη για τη βιώσιμη λειτουργία τους. H σύγχρονη επιχειρηματική πραγματικότητα χαρακτηρίζεται από την επιτακτική ανάγκη ενσωμάτωσης κριτηρίων Περιβαλλοντικής, Κοινωνικής και Εταιρικής Διακυβέρνησης (ESG) στον πυρήνα της στρατηγικής των επιχειρήσεων. Η βιωσιμότητα έχει πάψει πλέον να θεωρείται προαιρετική πρακτική, και αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση για τη λειτουργία και ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Κέντρου Αειφορίας (CSE, 2025), η εφαρμογή των κριτηρίων ESG σχετίζεται άμεσα με την αύξηση της κερδοφορίας και της ανταγωνιστικότητας. Συγκεκριμένα, στοιχεία που συλλέχθηκαν από περισσότερες από 200 εταιρείες στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική το 2024, έδειξαν ότι οι εταιρείες με υψηλές βαθμολογίες ESG (ESG Ratings από 3 ανεξάρτητους φορείς) πέτυχαν, κατά μέσο όρο, 15% υψηλότερη κερδοφορία σε σύγκριση με εκείνες που εμφάνιζαν χαμηλότερες επιδόσεις. Συνολικά τα συμπεράσματα της έρευνας δείχνουν ότι η ολοκληρωμένη εφαρμογή των κριτηρίων ESG συμβάλλει στην κερδοφορία μακροχρόνια.

ESG = Κερδοφορία

Αντίστοιχα, στην Ελλάδα η ίδια έρευνα έδειξε ότι το 79% των εταιρειών που δημοσιεύουν εκθέσεις βιωσιμότητας και αξιολογούνται από σημαντικούς φορείς ESG όπως ο S&P 500, έχουν από μέτρια έως υψηλά ESG ratings συνολικά. Οι κλάδοι που εμφανίζουν τις υψηλότερες επιδόσεις περιλαμβάνουν τη βιομηχανία (κυρίως προϊόντα μη μεταλλικών ορυκτών και μεταλλικά προϊόντα, προϊόντα πετρελαίου και άνθρακα) και τον τομέα ενέργειας. Αντίθετα, κλάδοι όπως το λιανεμπόριο και τα τυχερά παιχνίδια παραμένουν ακόμα αρκετά πίσω στις αντίστοιχες πρακτικές.

Ωστόσο, οι ελληνικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά την εφαρμογή των ESG. Σύμφωνα με δεδομένα από την ίδια έρευνα, μόλις το 32% των εταιρειών στην Ελλάδα πραγματοποιεί εξωτερική διασφάλιση των εκθέσεων βιωσιμότητας που δημοσιεύει ενώ ακόμα λιγότερες θεσπίζουν στόχους ESG. Το στοιχείο αυτό περιορίζει τη διαφάνεια και δημιουργεί αμφιβολίες σχετικά με την αξιοπιστία των εκθέσεών τους, μειώνοντας παράλληλα την ελκυστικότητά τους σε επενδυτές που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην αξιολόγηση ESG.

Πρακτικά, η αντιμετώπιση των παραπάνω προκλήσεων επιβάλλει συγκεκριμένες στρατηγικές και δράσεις από την πλευρά των ελληνικών επιχειρήσεων:

1. Ενίσχυση της διαφάνειας και λογοδοσίας. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να υιοθετούν διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα πέρα και πάνω από τις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών Νομοθεσιών. Τα πιο σημαντικά διεθνώς που λειτουργούν ως διαβατήριο είναι τα GRI Standards, TCFD, SASB και UN SDGs, τα οποία συμβάλλουν καθοριστικά στη δημιουργία εμπιστοσύνης και στη διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοδοτήσεις.
2. Θέσπιση σαφών στόχων για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα και ESG. Στοιχεία του ESG Monitor (2025) αναφέρουν ότι περίπου το 65% των ελληνικών εταιρειών στους κλάδους ενέργειας και βαριάς βιομηχανίας έχουν ήδη θέσει δεσμευτικούς στόχους για τη μείωση εκπομπών έως το 2030. Οι υπόλοιπες επιχειρήσεις οφείλουν να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους άμεσα. Αντίστοιχα, από τις 160 εταιρείες που εκδίδουν Εκθέσεις Βιώσιμης Ανάπτυξης στην Ελλάδα, μόνο το 28% έχει θεσπίσει αξιόπιστους στόχους ESG.
3. Κατάρτιση και ευαισθητοποίηση προσωπικού και Διοικητικών Συμβουλίων. Η εκπαίδευση των εργαζομένων και ιδιαίτερα στελεχών των ΔΣ σε ζητήματα βιωσιμότητας και ESG είναι απαραίτητη για την ουσιαστική ενσωμάτωσή τους στην εταιρική κουλτούρα και πρακτική αλλά και στη σωστή λήψη αποφάσεων.

Συμπερασματικά, η αποτελεσματική ενσωμάτωση των ESG πρακτικών είναι πλέον απαραίτητη συνθήκη όχι μόνο για τη βιώσιμη ανάπτυξη των ελληνικών επιχειρήσεων αλλά και για την άμεση ανταγωνιστικότητά τους στο διεθνές περιβάλλον, ενώ συμβάλλει στην κερδοφορία τους. Οι εταιρείες που αντιλαμβάνονται εγκαίρως αυτή τη δυναμική είναι αυτές που θα επιβιώσουν οικονομικά και κυριαρχήσουν στην αγορά του αύριο.

Το άρθρο γνώμης δημοσιεύτηκε στο Βήμα της Κυριακής – Ειδική Έκδοση

*Ο κ. Νίκος Αυλώνας είναι πρόεδρος του Κέντρου Αειφορίας (CSE), επισκέπτης καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Aθηνών (IMBA). Aρθρογραφεί συχνά σε έντυπα και εφημερίδες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό για θέματα σχετικά με τις επιχειρήσεις, την κλιματική αλλαγή και τη βιώσιμη ανάπτυξη (ESG).